ميناب
يا هرمز بندري اباد در مصب رودخانه ميناب بوده است که بوسيله خوري به دريا
وصل مي شده است ، صدها کشتي از سرا سر اسيا بخصوص هند و چين، و افريقا در
بندر هرمز مشغول تخليه محموله هاي تجاري خود بوده و يا شاهن*بار بادبانها
بر کشيده منتظر باد مناسب بوده تا راهي مقصد گردند .
مارکو پو لو جهانگرد و نـــيــزي وقتي براي اولين به هرمز قديم رسيد (1272)ميلادي از ابادي و رونق تجارت اين شهر تعجب نمود و نوشت * : اگر دنيا انگشتري باشد ، هرمز نگين ان است ؛
.
مارکو پولو از هرمز بعنوان شهري اباد و پر رونق ياد مي کند . ادريسي
جغرافيادان عرب در باره بندر هرمز مي گويد ؛ خانه ها از سنگ ساخته و
گچکاري شده بودند و بعضي خانه ها هفت طبقه بودند؛ وي در ادامه نوشته ؛ در
بازار شهر انواع ميوه و سبزي پيدا مي شد ، حتي ميوه هاي که فصلشان نبود و
از کشورهاي ديگر اورده بودند.
قديمي ترين اشاره تاريخي به بندر هرمز در نوشته هاي يکي از سرداران اسکندر مقدوني بنام نارخئوس 325 قبل
از ميلاد مي باشد. وي مشاهدات خود از بندر هرمز چنين بيان ميکند : شهري
آباد در کنار رودخانه آناميس و در ساحل هرموزيا و در بخش کرمانيا .
نارخئس از سرسبزي منطقه مغستان ( ميناب ) تعجب مي کند و ميگويد ؛ در انجا
همه گونه درخت ديده مي شود به جز درخت زيتون ؛ .
بخش بزرگي از تمدن بشري در کنار رودخانها و دلتا ها بوجود
امده دلتاب نيل در مصر ، رودخانهاي دجله و فرات در عراق ، رودخانه کارون در
غرب ايران، رودخانهاي سند گنگ و جامونا در هند ، مکنگ و يانتسه در شرق
اسيا ، هر کدام گهواره تمدن بشري بودهاند .
کشف آثار باستاني و اشياي قديمي اطراف رودخانه ميناب (
آناميس ) ، خبر از وجود تمدني چند هزار ساله در اين منطقه مي دهد. منطقه
ميناب بخاطر حاصلخيزي زمينهاي ان ، جريان اب شرين رودخانه ميناب ، ساحلي
ارام و بندرگاه طبيعي ( خور تياب ميناب ) مي تواند در دل خود نشاني از
تمدني شکوفا و عظيمي نهفته داشته باشد.
خبرگزاري مهر در خبري که به زبان انگليسي مخابره
کرده بود با تيتر درشتي نوشته بود ؛ کشف شهر مربوط به دوران پارتها در
ميناب ؛ همين خبر گزاري در خبري ديگر اين بار در بخش فارسي خود ، خبري با
اين تيتر منتشر نمود ؛ دشت ميناب و قدمتي پانزده هزار ساله ؛ در دنباله
اين خبرها امده اشياي سنگي کشف شده متعلق به دوران ميان سنگي است که به
حدود پانزده هزار سال قبل از ميلاد مسيح بر مي گردد.
در کاوشها همچنين به سفالها و اثاري دست يافتند که مربوط يه
دوران ؛ اشکاني ، قرون اول هجري و قرن پنجم و دوران تيموري و صفويه و
...... مي باشند . ؛ و در ادامه خبر مي خوانيم ؛ يک تيم متشکل از باستان
شناسان انگليسي و ايراني که مشغول کاوش در منطقه ميناب بودند اتفاقي به
اثار شهر باستاني دوران پارتها برخوردند.
اشاره به و جود شهر هاي باستاني در منطقه تنگه هرمز و مغستان (
ميناب ) ، براي اولين بار توسط سرهنگ لويس انگليسي که مشغول خدمت در
بوشهر بود ، همچنين سر ارلن استين و الکساندر ويليم سون مطرح گرديد. بندر
هرمز قديم يکي از اين مکان ها بود . بندر هرمز قديم در10 کيلومتري جنوب غرب شهر فعلي ميناب و 15 کيلومتري ساحل دريا واقع شده بود و از طريق خوري به دريا وصل بود ،اين خور اکنون قابل کشتيراني نيست .
دخالت
ماموران کرمان و فارس در امورداخلي هرمز ( که تقريبا مستقل بود ) و تحريک
حاکمان هرمز به جنگ عليه يکديگر و از طرفي حمله مقرر سواران تار تار و بيم
از حمله تيمور به بندر هرمز ، باعث گرديد حدود سال 1300 ميلادي
امير بهاالدين عياض که به کمک اتابکان فارس به قدرت رسيده بود ، با خريد
جزيره جرون از حاکم فارس ، تمام امور اداري و تجاري از بندر هرمز در
ميناب به اين جزيره انتقال دهد و نام هرمز بجاي جرون بکار برده شود .
بعلت نخلستانهاي وسيعي در منطقه ميناب ، در نوشت ها ونقشه
هاي قديمي از اين منطقه بعنوان مغستان نام برده شده است . مغ ( نخل ) يک
کلمه اصيل فارسي است و در هرمزگان و زبان بندري وسيعا استفاده ميشود .
بنا به بعضي نوشته ها کلمه هرمز در اصل هرمغ بوده که بعدها به هرمز
تعغير پيدا مي کند .
ادريسي ، بلاذري ، اصطخري، عارف ، ابن بطوطه و مارکوپولو در
نوشتهاي خود از بندر هرمز ومنطقه مغستان بعنوان منطقه اباد ، سرسبز با
بازارهاي پر رونق در شمال خليج فارس ياد ميکنند.
پنجشنبه بازار ميناب با قدمتي چند صد سا له خود هنوز يکي
از بازارهاي مهم محلي است که از دوران گذشته بجا مانده است . پنجشنيه بازار
ميناب نمايشگاهي است از انواع کارهاي دستي، هنري و فرهنگي شرق هرمزگان
.کمتر جاي در ايران شمامي توانيدپيدا کنيد که در يک روز و در يک جا شاهد
چنين تنوعي باشيد.
* اين گفته مارکو پولو و نوشتهاي که در رابطه با بندر هرمز (
ميناب ) گفته شده ، در بعضي نوشتها به اشتباه به جزيره هرمز اطلاق نموده
اند.در صورتي که جزيره هرمز از سال 1300 ميلادي به بعد اباد و عالمگير ميشود
* شاهن= پــر - بار زده ، در اصطلاح لنج داري بکار مي رود
عکس های قدیمی ازمیناب 
رزمایش گردان های الی بیت المقدس در میناب
پکاره
